یوکسک مدنیته صاحب اولان اویغور تورکلری هون تورکلرینین "تؤلَس" قولونا منسوبدورلار. بعضی تدقیقاتچیلارا گؤره، "اویغور" سؤزونون معناسی "موتتفیق، اویوشان" دئمکدیر. دوققوز اوروقدان مئیدانا گلن اویغور تورکلری بیرلشیب بیر بَیلیک قوردوقلاری اوچون اؤزلرینه بو آدی وئرمیشلر. اوغوزلاردان دوققوز اوروق (دوققوز اوغوزلار) دا بونلارا قوشولونجا بوی سایی اونا چاتمیش و بئلجه "اون اویغور" (اون موتتفیق) دئیه آنیلمیشلار. (سئچمهلر بیزیمدیر - آ.م. باخ: رافیک اؤزدک، تورکون قیزیل کیتابی. باکی. ۱۹۹۲. ص. ۱۳۶).
هر باخیمدان یوکسک مدنیت یارادان اویغور تورکلری علم، صنعت و ایدارهچیلیک باخیمیندان بوتون آسییا خالقلارینا تأثیر ائتمیش، عربلره و قربلیلره بیر چوخ ساحهده اؤرنک اولموش، بشر مدنیتینه اؤز قیمتلی تؤهفهلرینی بخش ائتمیشلر.
سون گؤی تورک خاقانینین اؤلدورولمهسیندن سونرا اویغور باشبوغو قوتلوغ کول بیلگه خان خاقان اعلان ائدیلمیش و اؤتوکنده یئنی بیر اویغور تورک دؤولتی یارانمیشدیر. "اورخون کتیبهلری"نده ایلک دفعه ۷۱۷-جی ایلده ذکر ائدیلن اویغورلار چین منبعلرینده چوخ قدیم زامانلاردان باشلایاراق موختلیف آدلارلا قئید ائدیلمیشدیر. چین قایناقلاریندا "شاهین سرعتی ایله حرکت ائدن"، "ایزلهیهن" معنالاریندا ایشلهدیلن ho-еi-ho, Vеi-ho, Hu-ho اویغورلارا چینلیلر طرفیندن وئریلن آدلاردیر. بعضی تاریخی منبعلر اویغورلارین م.اؤ.III-عصردن سونرا تاریخ صحنهسینه چیخدیقلارینی بیلدیرمکدهدیرلر.
هر باخیمدان