کمال عبدالله
کمال عبدالله: «جاویدین داشی آغیردیر»
بو گونلرده فیلوسوف آغالار محمداوو میدان تی‌وی سایتیندا چاپ اولونان مقاله‌سینده آذربایجانین کلاسیک شاعری و دراماتورقو حسین جاوید-ی تورکییه تورکجه‌سینه موناسیبتینه گؤره «تورکییه‌نین قولبئچه‌سی» آدلاندیراراق جاویدین «دیلیمیزی زیبیل‌لمک‌ده» اتهام ائدیب. کولیس بو مقاله و عمومییتله سون گونلرده مطبوعات‌دا گئدن حسین جاوید پولئمیکاسی ایله باغلی قان تورالینین یازیچی کمال عبدالله ایله صحبتینی تقدیم ائدیر.
-کمال معلم، آغالار محمداوو یازیر کی، جاویدین رئپرئسییا اولونماسی ایله اونون «دیلیمیزی زیبیلله‌مه‌سی»نین قارشیسی آلیندی. بیر یازیچی کیمی سیزین بو مسئله‌ده مؤوقئیینیز ندیر؟
-نه جور یازیب، او جور و او قدر آنلاییب‍‌دیر. بو منطیق‌سیز منطیقی داوام ائتدیرسک، او زامان فضولی ده گرک تئز اولایدی و یاخود هئچ دوغولمایایدی، بئله‌ده اونون آنلاشیلماز عرب-فارس ترکیبلری دیلی داها آز "زیبیل‌له‌‌ردی". صابیر، میرزه جلیل ده ائله. بو منطیقله دده قورقودا قدر گئتمک اولار. ادبی وهابی‌لیک‌دی. بینؤوره‌نی ، کؤکو هدف گؤتوروب. جنگل‌لیک نعره‌سی چکیب همفیکیرلرینی یانینا ییغماق جهدی‌دی. اصلینده، «آذربایجانی نه قدر سئومیرم، اونا نه قدر نیفرت ئدیر‌م» ماهیت‌لی بیر یاریش وار. بو لیاقت‌سیز یاریشین اؤنونده اولماق جهدی‌دی.
-دیل‌چی آکادئمیک کیمی نئجه دوشونورسونوز، جاوید دیلیمیزی دوغرودان‌می زیبیل‌له‌ییردی؟
-دئدیم آخی، بو بئله‌دیرسه او زامان دیلی زیبیلله‌مه‌ین شاعر، یازیچیمیز یوخدور. فضولی ده، نسیمی ده، صابیر ده، سید عظیم ده ، میرزه جلیل ده اونلارلا باشقاسی دا دیلی زیبیل‌له‌ییبلر؟ قطیعن. هر دؤورون اؤز دیل قالیبی اولور. تمیز آذربایجان دیلی سون درجه نیسبی آنلاییشدیر. هر دؤورون اؤز تمیزلیک و ناقیص‌لیک درجه‌سی وار. جاویدین دیلینی او زامانلار سون درجه طبیعی شکیلده آنلاییب سئوَ‌ن مینلرله ضیالی وار ایدی. اونلار نئجه اولسون؟ اونلار آذربایجانلی دئییل‌دیلر؟! جاوید آذربایجان دیلینین پوتئنسیال قاتلارینی، ریتمیک اِنِرگئتیکاسینی، چئویکلییینی، سینتاکتیک ایمکانلارینی یئنی‌له‌ییردی. بو او دئمک دئییل کی، دیلین باشقا ایمکانلارینین اوستوندن خط چکیلیردی. داها بیر ایستیقامت یارانیر، اوسلوب و قراماتیک-لئکسیک موستوی‌ده یئنی جیغیرلار، یوللار گؤرونمه‌یه باشلاییردی. بیز دئیه بیلیردیک: دیلیمیز آغ-قارا تئلئویزور کیمی دونیانی، بیزیم داخیلیمیزی عکس ائتمیر، دیلیمیز بونو رنگ‌لی تئلئویزوردا اولان کیمی ائدیر.
-جاویدله عینی دؤورده یاشایان میرزه علی اکبر صابیر، محمد هادی، صمد منصور کیمی شاعرلریمیزین ده دیلی بو گون اوچون مورککب ساییلا بیلر. لاکین سیزجه نیه گؤره داها چوخ جاوید بو کونکتئکس‌ده هدف تاختاسینا قویولور؟
-جاویدین داشی آغیردیر. اما بونون، البته کی، سیاسی طرفی ده وار. یعنی، باخین گؤرون، من او قدر اوبیئکتیو‌م کی، تورک دیرلرینه نیفرتیمی اورتایا قویورام، من‌دن تورکییه علئیهینه ده ایستیفاده ائله‌یه بیلرسیز... دیگر طرفدن، بو بیر یوخلاما مقامی‌دی. رئاکسییا یوخ‌لانیر. دؤیوشه چاغیریش شئیپورونون سسی‌دی. یئنه فضولی یادا دوشور: "طیفل هم جؤولان ائدر، اما آغاجدان آتی وار..."
-بئله باشا دوشدوم کی، جاویدین بو گون «ایفشا» ائدیلمه‌سینده اولدوغو کیمی ۳۷-جی ایلده رئپرئسییا اولونماسیندا تورکییه و تورکجه عامیلی حل ائدیجی رول اویناییب...
-بلکه ده هانسی‌سا میستیک قات‌دا بو ایکی شر عامیلی بیرلشیب... ادبی وهابی‌لر، چوخ راحات شکیلده او دؤورون بولشئویک یازارلارینین قولبئچه‌لری کیمی گؤرونورلر...
-دئمک، صحرا هله ده بؤیویور...
-نیچه‌نی یادا سالساق، صحرا بو گون ده بؤیومکده‌دی. تأسف.
اما بیر مقام دا وار. جاویدله باغلی دئمک اولار کی، اونون اینفورماتیو سیستئمی اؤز-اؤزلویونده کوسمیک ساهمان یاراتماغا یؤنه‌لی‌دی. بو سیستئم ائنتروپییانی، باشقا سؤزله، صحرانی اؤز ایلکین‌لییینده رد ائدیر.
-شیخ سنان صحرانی قویوب گلسه ده صحرا هله ده یئرینده‌دیر. و اینسان نیچه‌جه‌سینه دئسک فؤوق‌الاینسان هله ده جمله خیانتلره بایس‌دیر.
-بو آرتیق تامام باشقا، خصوصی بیر صحبتین مؤوضوسودور.
