قامیش گمیلر
سون گونلره قدر، دونیادا اَن قدیم قامیش قاییقلارین ائرامیزدان اول اوچونجو مین ایللیکده مئزوپوتامییادا یارادیلدیغی بللی ایدی. بؤیوک آذربایجانلی آرخئولوق سهاک جعفرزاده* بو قاییقلارین داها قدیم تصویرینی قوبوستاندا تاپماسی و ائرامیزدان اول -VII-VIمین ایللییه عایید اولدوغونو بیلدیرمیشدیر. بو بونلا دونیادا گمی-تکنه تاریخینین اَن تانینمیش اوزمانی اولان تور هئیئردال (Heyerdahl, AI-3: 1, Spring, 1995 ۱۹۹۵)۶ تانیشمیش و اونو دوغرولامیشدیر "Yunost" ژورنالی تور هئیئرداللا گؤروشدوکدن سونرا: "او، آذربایجاندان حیرتله دؤنموشدور: بلی، حقیقتن بونلار قامیش قاییقلاری (تعریف)، ژئولوگییا(۱) بو تصویرلرین تام تاریخی اَن آزیندان بیزیم ائرادان اول VI. مین ایللییه عایید اولدوغونو گؤستریر.
بس، او دؤورده خزرده قامیش گمیلرین کیملر گزیردی؟
"هئچ شوبهه ائتمهدن هلهلیک بو سؤزو دئیه بیلریک: شومئر اولو بابالاری، اؤزو ده مئزوپوتامییایا گئتمدن اَن آزی اوچ-دؤرد مین ایل اول! تور هئیئردال دا بشریتین بئشیگینی بورادان آختارماغی دوغرو ساییر و توصیه ائدیر (Юность Jurnalı, 1981,№11:92-94) بیز قطعی امینیک کی، شومئر دؤولتینین و مدنیتینین یارادیلماسیندا و مسئلهسینده قدیم آذربایجان تورکلرینین آزیمسانمایاجاق قدر خیدمتی، تؤهفهسی وار. بلکه ده اونلارین ماهیتینی قدیم آذربایجان تورکلری قویموشلاردیر. بیزیم ائرادان اول III. مین ایللیین باشلانقیجیندا اولوشان شومئر دؤولتینی تخمینن ۷۰۰ ایل سونرا اَکَد دؤولتی داغیدیر. ائرامیزدان اول ۲۲۰۰-جو ایلده ایسه اونون یئرینی قوتی دؤولتی آلیر (Всемирная,1956,I.cilt:214). بو دؤولتین قوروجولاری قوتلاردیرلار.
۱: استراتیقرافیا دا طبقه علم. یئر قابیغینین حیسهلری کیمی اَله آلینان طبقهلی قایالارین فورماسییالاردان، بیلشیملردن، آرخالاردان و کورئلاسیون-لاریندان سؤز آچان گئولوگییا قولودور .بیر ساحه و یا اراضیدهکی قایالارین کاراکتئر، قالینلیق، آرخا، یا و کورئلاسیون ایستیقامتلریندن اَله آلان تصویرجی ژئولوژی حیسهسیدیر.
*(http://www.ortopedia.com.tr/art/?/gezi-yazilari/gobustan-kayaliklari-ve-ilk-sanatcilar,Caferzade,Ġ.M,1973,Gobustan-Kaya-Tasvirleri,Bakü:Elm-Yayınevi;Djafarzade,1973:171;http://onturk.wordpress.com/2011/04/14/gobustan-azerbaycan;Bartdold,1976:546)